نوید شاهد | فرهنگ ایثار و شهادت

مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان ایلام به همراه معاونین ستاد استان که به منظور دیدار با خانواده های معظم شهدا و ایثارگران و شرکت در میز خدمت بنیاد شهید و امور ایثارگران استان ایلام صبح روز جمعه سیزدهم خردادماه، به شهرستان دهلران سفر کرد. در ادامه تصاویری از این سفر تقدیم حضورتان می شود.

نتايج فرا تحليل و پيمايش نشان داده است كه از جمله عمده ترين موانع ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه به ترتيب شامل عملكرد ضعيف برخي از مسئولين و مديران جامعه در خصوص ترويج فرهنگ ايثار و شهادت و عدم گزينش افراد توانمند و با استعداد علمي و اخلاقي در زمينه ترويج فرهنگ ايثار و شهادت و سایر موارد می‌شود.

این مقاله چالش های ترویج این فرهنگ و پیامدهای منفی این چالش ها، راه حلهایی را جهت کاهش و رفع این آسیب ها معرفی می نماید

فرضيه هاي نه گانه ي تحقيق با در نظر گرفتن متغيرهاي پيش بين يعني سن، بنيه ي علمي، توان مالي، مــيزان وام دريافتي، نوع طرح خود اشتغالي، عملكرد سيستم مديريتي سازمان ها، اقدامات وپيگيري بنياد شهيد...

در یک پایان‌نامه‌ای که در سال 1383 انجام شده، موانع و عوامل ترویج فرهنگ شهادت بررسی و دسته‌بندی شده است.

عمليات بيت المقدس 5 ، با رمز مبارك يا اباعبداللّه الحسين (ع) و با هدف وارد كردن ضربه به سازمان رزمي دشمن در منطقه عمومي پنجوين به مرحله ي اجرا گذاشته شد

ثبات انقلاب و نظام جمهوري اسلامي ايران مديون ايثارگري و شهادت طلبي كساني است كه با بهرهگيري از فرهنگ غني ايثار و شهادت در راه مكتب و ميهن خود ايثار نموده و به درجه رفيع شهادت نايل آمدهاند. لذا ترويج فرهنگ ايثار و شهادت نه تنها يك وظيفه ديني است بلكه با امنيت ملي كشور گره خورده است . به و يژه آن كه پس از گذشت سي سال از عمر با بركت انقلاب اسلامي، اكنون جمعيت عمده كشور را كودكان، نوجوانان و جواناني تشكيل ميدهند كه به عنوان نسل سوم انقلاب، بيش از پيش ضرورت دارد تا با ميراث ارزش هاي به جاي مانده از شهدا، جانبازان و آزادگان آشنا گردند. البته اين ضرورت دو چندان مينمايد هنگامي كه درمي يابيم دشمنان اسلام و انقلاب با تهاجم فرهنگي و در عرصه جنگ نرم هر روز سعي دارند به ترفندي جوانان ما را از باورهاي ارزشي خود دور سازند، آنان را بي هويت كنند و دنبال رو فرهنگ غرب نمايند. بنابراين كاملاً منطقي به نظر مي رسد كه ترويج فرهنگ ايثار و شهادت يك ضرورت اجتناب ناپذير است.

اگر اين فرهنگ و تفكر در جامعه حاكم شود كه شهيد زنده، گواه و شاهد است و هيچ حزن و اندوهي ندارد و اين انديشه در باور بازماندگان نقش ببندد، به يقين نورانيت شهيددر چهره ي آنها هم انعكاس مي يابد و آنها را به منزلتي مي رسا ند كه روحي زنده و با نشاط خواهند يافت و شاهد خواهند بود اگر آن نور بر تمام وجود بازمانده بتابد و اين فرهنگ در او ايجاد شود، در وجود او هم ترسي نخواهد ماند. نگراني، ناشي از قرار گرفتن در موقعيت ها ي ناشناخته است و اگر فرهنگ شناخت موقعيت ها براساس اين تحليل عميق قرآني در ميان بازماندگان شهدا ايجاد شود، تاثيرات بسيار سازنده و مثبت فكر ي، اجتماعي و اخلاقي در آنها خواهد گذاشت؛ البته بدون ترديد تنها پرداختن به بعد نظري موضوع كافي نيست. درآيات قرآن دائماً بر اين نكته تأكيد شده است كه اين فرهنگ جامعه را با نشاط تر ، سرزنده تر ، باانگيزه تر و فعال تر خواهد كرد . اگر جهان بيني و زير بناي فكر ي وفرهنگي افراد براين مبنا استوار باشد كه جز به لقاي پروردگار نينديشند ، اراده ي او را برخواست خود مقدم شمارند، دربرابر آنچه او براي آنان مقدر كرده است سرتسليم فرود آورند و در برابر هر محنت و مصيبتي كه به آنان مي رسد صبور باشند، بديهي است آنان كه قرباني مي شوند يا در مصيبت صبر مي كنند پالايشي در روحشان حاصل مي شود كه به خاطر آن استحقاق حضور مي يابند و به مقام شهود مي رسند. در اين مقام موقعيت كاملاً شناخته شده است؛ بنابراين حزن و ترس منتفي است. درك اين فرهنگ نتايجي به بار مي آورد كه يكي از انعكاسات آن ايجاد جامعه اي پرنشاط و فعال است. يكي از كوشش هاي اصلي پيامبر اكرم (ص) در ده سال حضور در مدينه كه دوره ي شهادت بود، ايجاد همين فرهنگ بود. پيامبر(ص) در اين راه بسيار موفق بود، زيرا از انسان هايي كه جز مفاخرات فردي و خوني چيزي نمي فهميدند، مرداني ساخت كه « شهادت » در راه خدا برايشان آرزو بود و زناني كه اندك مسامحه اي را بر همسران فرزندان و خويشاوندان، درجهاد در راه خدا نمي بخشيدند و با لبخند از جنازه شهيدان شان استقبال مي كردند و هيچ گاه نشاط زندگي هم از آنان سلب نمي شد. در دوران دفاع مقدس و جنگ تحميلي از سوي استكبار جهاني، انقلاب اسلامي ايران، قربانيان فراواني داده. در ميان پدران و مادران و همسران و خواهران شهيد پروري كه عزيزان خود را به جبهه جنگ مي فرستادند از اين قبيل نمونه ها فراوان داريم و مي بينيم.

در تحقيق با استفاده از يك طرح زمينه يابي موانع فردي، خانوادگي، گروهي و اجتماعي در گرايش نسل جوان به سه ارزش مهم منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت شامل گرايش نسل جوان به كمك ديگران، گرايش به نماز و رابطه با خداوند و گرايش به توجه و حساسيت نسبت به سرنوشت كشور مورد مطالعه قرار گرفت. يافته اي اين پژوهش نشانگر تأثير گذاري عوامل خاصي از موانع گرايش نسل جوان به ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت مي باشد.اما به طور كلي مي توان به استناد نتايج حاصله اظهار داشت كه بايد برخي راهكارهابويژه توسعه عدالت در جامعه، توسعه رفاه و كاهش مشكلات اقتصادي مردم، بهبود رابطه مسئولين،اعتماد مردم،افزايش كارآمدي دولت اسلامي در اداره امور كشور پذيرش صادقانه نسل جوان و تأمين فرصت هاي مورد نياز آنها براي رشد در جامعه، پاسخ به شبهات نسل جوان، افزايش كارآمدي نظام آموزش و پرورش در تربيت نسل جوان و...استفاده نمود.

اين مقاله، كوششي جهت تبيين و تشريح شاخص ها و مؤلّفه ها در جرگة ايثارگري و شهادت است. بدون شك، فرهنگ ايثارگري با همة عزّتمندي هايي كه با خود به همراه دارد، در يك برهه اي به دلايل مختلف، قداست و جايگاه آن به بوتة فراموشي سپرده شد؛ امّا در يك طرفه العين روش ها و منش هاي دولت مردان، رنگ ايثارگري به خود گرفت و روز به روز بر دامنة ارزش ها و رشادت طلبي هاي طلايه داران كوي عزّت و شهادت افزوده گشت. در اين راستا، شناختن موانع در اين مكتب ارزشي كمتر از خود شهادت طلبي و ايثارگري نيست. ضرورت شناسايي آسيب هاي مختلف در جرگة ايثارگري منجر به دوام و بقا كوشش ها و تلاش هاي ايثاگران در عرصه هاي مختلف مي شود. فرهنگ ايثارگري، شاخص هاي رفتاري مطلوب و ايده آل دارد كه هر جامعه اي خواهان آن است. اين نوع فرهنگ را در مقام نشر نبايد از آن قشر خاصّي بدانيم؛ بلكه تا آنجا كه ممكن است مخاطبان آن بايد عموم مردم باشند. هرچند ايثارگران به صورت عمليّاتي قشر منحصر و محدودي هستند، فرهنگ ايثارگري مخاطب عام دارد. در اين مقاله از روش تحقيق ميداني و كتابخانه اي استفاده شده است كه به علّت محدوديّت از بخش ميداني آن صرف نظر نموديم. محقّقان با نگاه محقّقانه، قصد دارد تا با وانمود ساختن بخشي از آسيب ها و موانع پيرامون ايثارگري و ارائه نظريّه ها، راهكارها و پيشنهادها، گامي در جهت شناسايي نقاط ضعف مربوط به فرايندها و شاخص هاي ايثارگري بردارد.

در اين مقاله ، معناي لغوي ايثار، معناي اصطلاحي ايثار، فضليت ايثار، فرق انفاق و ايثار، انواع ايثار (ايثار و مال، ايثار و جهاد، ايثار و شهادت، ايثار و زهد، ايثار و آبرو، ايثار و طبيعت) بررسي شده است و همچنين جايگاه ايثار، مفهوم مصاديق آن در قرآن و كلام معصومين (عليهم السلام)، ايثار در زندگاني پيامبر(ص) و ائمه طاهرين(ع) و بانوان گرانقدر اسلام مورد تحقيق و كنكاش قرار گرفته است. در ادامه اين مباحث به ايثار در دوره انقلاب اسلامي، ويژگي هاي ايثارگر، لوازم و موانع ايثار و شيوه هاي ايجاد ايثار در جامعه پرداخته مي شود. مقدمه با توجه به اهميت ايثار و فداكاري در جامعه و با توجه به اين كه خداوند مهربان در قرآن مجيد در آيات مختلف به صورت واضح و روشن اهميت آن را بيان كرده است. بنابراين بررسي جايگاه مفهومي و مصداقي آن در ابعاد مختلف، ضرورت مي يابد و از آن به عنوان وظيفه اسلامي ياد مي شود. بر اين اساس با مراجعه به روايات اهل بيت(ع) و زندگاني آنان مي توان بدين امر پرداخت كه آن بزرگواران چه قدر به ايثار و گذشت توجه و عنايت داشته اند. بنابراين موضوع ايثار اهميت فراواني دارد، اين اهميت تا بدانجاست كه در بسياري ازجوامع اسلامي، به عنوان يك امر ديني در سازمان بخشيدن به جوامع و دفاع ازجامعه زندگي جمعي نقش بسياري داشته است. هدف از ارائه اين مقاله شناساندن جايگاه ايثار و فضليت آن در اسلام، و همچنين تصريح آن جهت بالا بردن روحيه ايثار و ايثارگري در افراد و جامعه است.