يکشنبه, ۲۰ آبان ۱۳۹۷ ساعت ۱۵:۳۱
در حالي كه اشغال خرمشهر توسط عراق به عنوان آخرين و مهم ترين برگ برنده اين كشور براي وادار ساختن ايران به شركت در هر گونه مذاكرات صلح تلقي مي‌شد، آزادسازي اين شهر مي‌توانست سمبل تحميل اراده سياسي جمهوري اسلامي بر متجاوز و اثبات برتري نظامي‌اش باشد.
بازخواني مديريت جنگ در آزادسازي خرمشهر


هم‌چنين، شكستن خطوط اوليه دشمن و عبور از رودخانه و گرفتن سرپل در غرب كارون تا جاده آسفالته اهواز – خرمشهر به‌عنوان اهداف مرحله اول و ادامه پيشروي به سمت مرز و تأمين خرمشهر به‌عنوان اهداف مرحله دوم تعيين شدند.

بر همين اساس، با توجه به اين كه منطقه عمومي غرب كارون آخرين منطقه مهمي بود كه همچنان در اشغال عراق قرار داشت، از يك سو فرماندهان نظامي ايران براي انجام عمليات در اين منطقه اشتراك نظر داشتند، و از سوي ديگر عراق نيز كه طراحي عمليات آزادسازي خرمشهر را پس از عمليات فتح المبين قطعي و مسجل مي‌پنداشت، با در نظر گرفتن اهميت اين شهر و جايگاه آن در دفاع از بصره، به ضرورت حفظ اين منطقه معتقد بود. از اين رو، بلافاصله پس از اتمام عمليات فتح المبين، در حالي كه قواي ارتش عراق در منطقه عمومي خرمشهر تقويت مي‌شد، به تمام يگان‌هاي تحت امر قرارگاه مركزي كربلا دستور داده شد تا ضمن بازسازي و تجديد قوا، به شناسايي و طراحي عمليات بپردازند.

ما  قصد داريم در چند قسمت عمليات بيت المقدس را از نظر اهداف، شرح عمليات، طرح‌ريزي عمليات بيت‌المقدس و ... را شرح دهيم. در ادامه بخش سوم اين متن را مي‌خوانيد:

** نيروهاي خودي شركت‌كننده در عمليات بيت‌المقدس

الف - نيروي زميني: لشكر 21 پياده، لشكر 92 زرهي، لشكر 16 زرهي، تيپ 58 تكاور، تيپ 23 نوهد تيپ 37 زرهي، تيپ 3 لشكر 77، هوانيروز، گروه‌هاي 22 و 33 توپخانه، گروه 422 مهندسي و گردان 412، مهندسي رزمي، گروه مخابرات.

1. ارتش جمهوري اسلامي ايران

2. سپاه پاسداران انقلاب اسلامي


ب - نيروي هوايي: عمليات پشتيباني نزديك هوايي، ترابري نيرو و بار، تخليه مجروحين

الف – نيروهاي بسيج مردمي كه در قالب 3 لشكر و تعدادي تيپ‌هاي مستقل سازمان‌يافته بودند

ب – جهاد سازندگي عمدتاً به‌صورت پشتيباني مهندسي از عمليات يگان‌هاي نيروي زميني ارتش و سپاه پاسداران در قالب 3 قرارگاه عملياتي نصر، فتح و قدس سازمان‌يافته بودند.


استعداد دشمن قبل از آغاز عمليات بيت‌المقدس


تا قبل از آغاز عمليات بيت‌المقدس، استعداد نيروهاي دشمن (مسعود بختياري – سال 1380 – ص 67) به ترتيب زير بود:


-  لشكر 6 زرهي؛ از جنوب رودخانه كرخه تا هويزه.


- لشكر 5 مكانيزه؛ از غرب اهواز تا روستاي سيد عبود.


- لشكر 11 پياده از سيد عبود تا خرمشهر –  تيپ‌هاي 22، 48، 44 مأمور حفاظت از خرمشهر بودند.


- لشكر 3 زرهي در شمال خرمشهر.


با شروع عمليات نيز يگان‌هاي ديگري از ارتش عراق به منطقه اعزام شدن كه درمجموع تمامي يگان‌هايي كه در منطقه درگيري حضور يافتند، عبارت بودند از:

- لشكر 5 مكانيزه؛ شامل: تيپ‌هاي 26 و 55 زرهي و تيپ‌هاي 15 و 20 مكانيزه.

- لشكر 6 زرهي؛ شامل: تيپ‌هاي 16 و 30 زرهي و تيپ  25 مكانيزه.

- لشكر 3 زرهي؛ شامل: تيپ‌هاي 6،12 و 53 زرهي و تيپ 8 مكانيزه.

- لشكر 9 زرهي؛ شامل: تيپ‌هاي 35 و 43 زرهي و تيپ 14 مكانيزه.

- لشكر 10 زرهي؛ شامل: تيپ‌هاي 17 زرهي و 24 مكانيزه.

- لشكر11پياده؛ شامل:سه تيپ سازمان44،48و49پياده و سه تيپ تحت امر 45،113و 22 پياده.

- لشكر 12 زرهي؛ شامل: تيپ‌هاي 46 مكانيزه و 37 زرهي.

- لشكر 7 پياده؛ شامل: تيپ‌هاي 19 و 39 پياده.

- تيپ مستقل 10 زرهي.

- تيپ‌هاي مستقل 109، 419، 416، 90، 417، 601، 602، 605، 606، 409، 238 و 501 پياده.

- تيپ‌هاي 31، 32 و 33 نيروي مخصوص.

- تيپ‌هاي 9، 10 و 20 گارد مرزي.

- تعداد 30 گروهان كماندو.

- تعداد 10 قاطع جيش الشعبي (هر قاطع 450 نفر).

- گردان تانك مستقل سيف سعد.

- گردان‌هاي شناسايي حطين، صلاح‌الدين، حنين.

- توپخانه دشمن نيز از 530 قبضه توپ در انواع مختلف تشكيل‌شده بود كه به‌طور تقريبي عبارت بود از 30 گردان


** طرح عمليات بيت‌المقدس

در طراحي عمليات، تهاجم از طريق عبور از رودخانه كارون و پيشروي به‌سوي مرز بين‌المللي و سپس آزادسازي شهر خرمشهر مدنظر قرارگرفته و چنين استدلال مي‌شود كه حمله به جناح دشمن، كه عمدتاً به سمت شمال آرايش گرفته بود، عامل موفقيت عمليات است.


بر همين اساس، محورهاي عملياتي هر يك از قرارگاه‌ها به ترتيب زير مقرر گرديد:

1- محور شمالي؛ قرارگاه قدس (با عبور از رودخانه كرخه).

2- محور مياني؛ قرارگاه فتح (با عبور از رودخانه كارون و پيشروي به سمت جاده اهواز)


** شرح كامل عمليات بيت‌المقدس

درحالي‌كه اشغال خرمشهر توسط عراق به‌عنوان آخرين و مهم‌ترين برگ برنده اين كشور براي وادار ساختن ايران به شركت در هرگونه مذاكرات صلح تلقي مي‌شد، آزادسازي اين شهر مي‌توانست سمبل تحميل اراده سياسي جمهوري اسلامي بر متجاوز و اثبات برتري نظامي‌اش باشد.

بر همين اساس، با توجه به اين‌كه منطقه عمومي غرب كارون آخرين منطقه مهمي بود كه هم چنان در اشغال عراق قرار داشت، از يك‌سو فرماندهان نظامي ايران براي انجام عمليات در اين منطقه اشتراك نظر داشتند و از سوي ديگر عراق نيز كه طراحي عمليات آزادسازي خرمشهر را پس از عمليات فتح المبين قطعي و مسجل مي‌پنداشت، با در نظر گرفتن اهميت اين شهر و جايگاه آن در دفاع از بصره، به‌ضرورت حفظ اين منطقه معتقد بود. ازاين‌رو، بلافاصله پس از اتمام عمليات فتح المبين، درحالي‌كه قواي ارتش عراق در منطقه عمومي خرمشهر تقويت مي‌شد، به تمام يگان‌هاي تحت امر قرارگاه مركزي كربلا دستور داده شد تا ضمن بازسازي و تجديدقوا، به شناسايي و طراحي عمليات بپردازند.

سرانجام عمليات بيت‌المقدس در 30 دقيقه بامداد روز 10 ارديبهشت 1361 با قرائت رمز عمليات بسم الله الرحمن الرحيم. بسم‌الله القاسم الجبارين، يا علي ابن ابي‌طالب از سوي فرماندهي آغاز شد.

شهيد آيت‌الله صدوقي و آيت‌الله مشكيني نيز كه در كنار فرماندهان سپاه و ارتش در قرارگاه كربلا حضور داشتند، هر يك به‌طور جداگانه، پيام‌هايي را به‌وسيله بي‌سيم خطاب به رزمندگان اسلام قرائت كردند.


عمليات بيت‌المقدس را به چهار دوره زماني به شرح زير مي‌توان تقسيم كرد:

مرحله اول: در محور قرارگاه قدس (شمال كرخه كور) به دليل هوشياري دشمن و وجود استحكامات متعدد، پيشروي نيروها به‌سختي امكان‌پذير بود و در اين ميان تنها تيپ‌هاي 43 بيت‌المقدس و 41 ثارالله (مجتبي جعفري – سال 1384 – ص 76)  موفق شدند از مواضع دشمن عبور كرده و منطقه‌اي در جنوب رودخانه كرخه كور را به‌عنوان سرپل تصرف كنند. عدم پوشش جناحين اين يگان‌ها باعث شده بود كه فشار شديد دشمن بر آن‌ها وارد شود.


در محور قرارگاه فتح، يگان‌هاي خودي ضمن عبور از رودخانه به‌سرعت خود را به جاده اهواز – خرمشهر رسانده و به ايجاد استحكامات و جلوگيري از نقل و انتقالات و تحركات دشمن در جاده مذكور پرداختند.

در محور قرارگاه نصر، به دليل تأخير درحركت و وجود باتلاق در كنار جاده اهواز – خرمشهر و هم‌چنين تمركز دشمن در شمال خرمشهر، نيروهاي اين قرارگاه نتوانستند به اهداف موردنظر دست‌يافته و با قرارگاه فتح الحاق كنند.

الحاق كامل قرارگاه نصر با قرارگاه فتح و هم‌چنين تصرف اهداف مرحله اول قرارگاه قدس در دستور كار عمليات شب دوم قرار گرفت كه با انجام آن تا حدودي اهداف موردنظر محقق شد، ليكن برخي رخنه‌ها همچنان باقي بود تا اين‌كه سرانجام پس از 5 روز، جاده اهواز – خرمشهر از كيلومتر 68 تا كيلومتر 103 تثبيت و كليه رخنه‌ها ترميم شد.   

مرحله دوم: در اين مرحله آزادسازي خرمشهر از دستور كار عمليات خارج و تصميم گرفته شد كه قرارگاه‌هاي فتح و نصر از جاده اهواز – خرمشهر به سمت مرز پيشروي كنند و قرارگاه قدس نيز مأموريت يافت تا به‌صورت محدود براي تصرف سرپل در جنوب كرخه كور اقدام نمايد و سپس آن را گسترش دهد.


عمليات در اين مرحله در ساعت 22:30 روز 16/2/1361 آغاز شد. نيروهاي قرارگاه فتح در همان ساعات اوليه به جاده مرزي رسيدند. يگان‌هاي قرارگاه نصر نيز با اندكي تأخير و تحمل فشارهاي دشمن، به مرز رسيده و با قرارگاه فتح الحاق كردند.

دشمن با مشاهده جهت پيشروي نيروهاي ايران به‌طرف مرز، لشكرهاي 5 و 6 خود را به عقب كشاند. به نظر مي‌رسيد اين عقب‌نشيني با دو هدف انجام‌شده باشد: يكي جلوگيري از محاصره و انهدام اين لشكرها،  و ديگري تقويت هر چه بيشتر خطوط پدافندي بصره و خرمشهر.

در پي اين عقب‌نشيني كه از ساعات اوليه روز 18 ارديبهشت 1361 آغازشده بود، نيروهاي قرارگاه قدس ضمن تعقيب نيروهاي دشمن، تعدادي از آن‌ها را كه از قافله عقب‌مانده بودند، به اسارت خود درآوردند و درنتيجه جاده اهواز – خرمشهر (تا انتهاي جنوب منطقه‌اي كه توسط قرارگاه نصر به‌عنوان سرپل تصرف‌شده بود) و نيز مناطقي همچون جفير، پادگان حميد و هويزه آزاد شدند.

مرحله سوم: در اين مرحله، قرارگاه نصر مأموريت يافت تا حركت خود را به سمت خرمشهر آغاز نمايد. نيروهاي عمل‌كننده كه متشكل از چهار تيپ مستقل سپاه پاسداران و دو تيپ ارتش بودند، در آخرين ساعات روز 19/2/1361 عمليات خود را آغاز كردند؛ اما به دليل هوشياري دشمن و تمركز نيرو در خطوط  پدافندي‌اش، نيروهاي خودي در انجام مأموريت خود توفيق نيافتند. تكرار اين عمليات در روز بعد نيز به شكست انجاميد. به همين خاطر تصميم گرفته شد تا براي انجام عمليات نهايي فرصت بيشتري به يگان‌ها داده شود. هم‌چنين مقرر شد دو تيپ المهدي (عج) و امام سجاد (ع) از قرارگاه فجر نيز درحركت بعدي استفاده شود.


مرحله چهارم عمليات از 1 تا 4 خرداد 1361:


سرانجام در ساعت 22:30 اول خرداد 1361 تلاش براي آزادي سازي خرمشهر با رمز «بسم‌الله القاسم الجبارين يا محمد بن عبدالله (ع)» آغاز شد در برابر تك سريع و غافلگيرانه، نيروهاي عراقي دچار وحشت و سرگرداني شديد شدند و نتوانستند واكنش مهمي از خود نشان دهند و ارتباط يگان‌هاي دشمن با يكديگر قطع شد. فرار افسران و درجه‌داران و سربازان عراقي از منطقه خرمشهر گوياي ازهم‌پاشيدگي سازمان يگان‌هاي دشمن بود.

در روز دوم خرداد نتيجه پيكار بسيار درخشان بود و قرارگاه كربلا به هدف خود كه احاطه كامل خرمشهر بود، رسيد. تعداد اسراي عراقي در اين روز از 2830 نفر تجاوز كرد و يگان‌هايي از دشمن كه در منطقه بين نهر عرايض و شلمچه مستقر بودند، به ميزان زياد منهدم شدند.

به وجود حضور گسترده هواپيماهاي عراقي در آسمان منطقه، عقابان تيزپرواز نيروي هوايي ارتش در پشتيباني از يكان‌هاي رزمنده، درصحنه عمليات بيت‌المقدس حضوري فعال داشتند و با بمباران پل شناور عراقي‌ها بر روي اروندرود و مناطق تجمع آنان در آن‌سوي رودخانه، نقش ارزنده‌اي در آزادسازي خرمشهر ايفا كردند.

در اواخر روز دوم خرداد، قرارگاه كربلا پس از بررسي آخرين وضعيت، تصميم گرفت تا نيروها با ورود به شهر، آن را از لوث وجود نيروهاي عراقي پاك گردانند؛ و در سه بامداد روز سوم خرداد واحدهايي از رزمندگان ايران به آن‌سوي رودخانه وارد شدند.

از طرف ديگر جمعي از نيروهاي عراقي با استفاده از تاريكي شب و قايق اقدام به فرار كردند كه تعدادي از اين قايق‌ها توسط تكاوران نيروي دريايي هدف قرار گرفت و سرنشينان آن‌ها غرق شدند.

نيروهاي عراقي از ساعت سه و پنجاه دقيقه بامداد تا نيم بعدازظهر روز سوم خرداد از سمت شلمچه 3 بار اقدام به پاتك كردند و تلاش نمودند تا از طريق جاده شلمچه – خرمشهر حلقه محاصره خرمشهر را بشكنند، اما هر بار با پايداري و مقاومت دلاورانه رزمندگان ايراني مواجه شدند و با دادن خساراتي عقب‌نشيني كردند.

در ساعت 11 صبح روز سوم خرداد درحالي‌كه درگيري شديدي بين قواي ايراني و نيروهاي عراقي در شمال نهر خين جريان داشت و دشمن در فكر شكستن حلقه محاصره خرمشهر بود، رزمندگان ايراني از جناح غرب و خيابان كشتارگاه وارد شهر شدند. ناحيه گمرك خرمشهر در كنار اروند اندكي مقاومت كرد كه آن‌هم به‌سرعت درهم‌شكسته شد

در ساعت 12 قواي ايران از سمت شمال و شرق وارد شهر شدند و نيروهاي متجاوز بعثي كه 24 ساعت در محاصره كامل قرار داشتند، راهي جز اسارت يا فرار و يا كشته شدن نداشتند. بدين‌جهت واحدهاي عراقي گروه‌گروه به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند.

در ساعت 2 بعدازظهر، خرمشهر به‌طور كامل آزاد شد و پرچم پرافتخار جمهوري اسلامي ايران بر فراز «مسجد جامع» و پل تخريب‌شده خرمشهر به اهتزاز درآمد.


بدين ترتيب اين شهر مقاوم كه پس از 35 روز پايداري و مقاومت در 4 آبان 1359 به اشغال دشمن درآمده بود، پس از 578 روز (19 ماه) اسارت، بار ديگر به آغوش گرم ميهن اسلامي بازگشت و پيكره پاك آن از لوث وجود متجاوزان تطهير گرديد.


رزمندگان اسلام در اولين اقدام خود پس از آزادسازي شهر، نماز شكر را در مسجد جامع خرمشهر اقامه كردند. خبر آزادسازي خرمشهر به‌سرعت در همه‌جا طنين افكند و ملت ايران اسلامي را كه مدت‌ها در آرزوي شنيدن چنين خبر مسرت بخشي بودند، غرق در شادي و سرور كرد. مردم به خيابان‌ها ريختند و با پخش شيريني به جشن و شادي پرداختند. در پايان آن روز امت شهيدپرور ايران با حضور در مساجد، نماز شكر به‌جاي آورده و با فرارسيدن شب به يمن پيروزي حق بر باطل بر پشت‌بام‌ها نداي الله‌اكبر سر دادند.


ويژگي‌هاي عمليات بيت‌المقدس در مقايسه با ساير عمليات‌هاي انجام‌شده در هشت سال دفاع مقدس


1- عمليات عبور از رودخانه براي اولين بار

2- زمان كوتاه طرح‌ريزي و آمادگي براي عمليات (يك ماه)

3- اهميت و ارزش مناطق آزادشده

4- دست آورده‌اي ارزشمند سياسي، نظامي و رواني بيشتر نسبت به ساير عمليات هشت سال دفاع مقدس

5- وسعت منطقه عمليات (5400 كيلومترمربع)

6- مدت مداومت عمليات (26 روز)

7- تعداد اسراي گرفته‌شده از دشمن و شدت تلفات و خسارات وارده به دشمن (حدود 19500 نفر)

عمليات بيت‌المقدس در نگاه رسانه‌هاي جهان

نگاهي به اخبار و گزارش‌هاي منعكس‌شده از خبرگزاري‌ها، شبكه‌هاي مختلف تلويزيوني مطبوعات معتبر جهان درباره عمليات بيت‌المقدس و آزادسازي خرمشهر نشان مي‌دهد باوجود نگاه جانب‌دارانه و جهت‌دار در ارسال اخبار و اطلاعات يوميه دراين‌باره جملگي اين رسانه‌ها زبان اعتراف گشوده و با بهت و حيرت به شكست نيروهاي عراقي در اين عمليات اذعان كرده‌اند مطلب ذيل كه با تلاش روابط عمومي سازمان حفظ نشر آثار و ارزش‌هاي دفاع مقدس سپاه پاسداران تهيه‌شده نگاهي دارد به اخبار و مواضع رسانه‌هاي جهان پس از آزادسازي خرمشهر.عمليات پيروز بيت‌المقدس كه منجر به آزادسازي خرمشهر پس از ۵۷۵ روزگرديد، ضربه اساسي و تعيين‌كننده‌اي بر پيكر دشمن وارد ساخت و تمامي معادلات و ذهنيت‌هايي را كه در مورد توانايي و قابليت‌هاي نظامي ايران وجود داشت، تغيير داد. بسياري از كارشناسان نظامي تحليل گران رسانه‌هاي خارجي، در برابر سرعت عمل و ويژگي‌هاي عملياتي نيروهاي ايراني به هنگام فتح خرمشهر، غافلگير، مبهوت و شگفت‌زده شدند.

راديو دولتي انگليس كه در شامگاه نهم ارديبهشت ۱۳۶۱ اعلام مي‌كرد: «چنانچه ايرانيان درصدد باز پس گرفتن خرمشهر برآيند، سخت‌ترين» گردو «را براي شكستن برگزيده‌اند.» سرانجام ناچار شد سكوت خود را بكشند و طي گفتاري در روز پنجم خردادماه سال ۶۱ يعني دو روز پس از آزادسازي خرمشهر توسط رزمندگان اسلام حيرت‌زده اعلام كند: «از زماني كه خبرنگاران غربي از نيروهاي عراقي در خرمشهر ديدن كرده و از روحيه خوب آن‌ها گزارش داده‌اند، بيش از سه يا چهار روز نمي‌گذرد كه ناگهان همه شهر از دست عراقي‌ها بيرون كشيده شد.»در ساعت ۱۰: ۵۵ دقيقه بامداد چهارشنبه، چهارم خرداد ۶۱ خبرگزاري‌هاي بين‌المللي، در گزارش‌هايي كه با عنوان «بسيار مهم» از بغداد به سراسر جهان مخابره كرد براي نخستين بار ضمن استناد به بيانيه نظامي بغداد اعلام داشتند كه عراق «تلويحاً به شكست خود اعتراف كرده است.

به نوشته وزير خارجه وقت جمهوري اسلامي ايران، خبرگزاري رسمي عراق -آي.آن.ا - طي يك اطلاعيه كوتاه ضمن آن‌كه از خرمشهر با عنوان» بندر خرمشهر «نام برد، اعلام كرد: سخنگوي ارتش عراق اعلام كرده است بندر خرمشهر را ترك كرده و تا مرزهاي بين‌المللي عقب‌نشيني كرده‌اند. اين خبرگزاري افزود كه عقب‌نشيني نيروهاي عراقي، از روز يكشنبه اول خرداد ۱۳۶۱ آغازشده است.» همين اطلاعيه تلكس بين‌المللي خبرگزاري عراق، عصر روز چهارم خرداد ۱۳۶۱ به‌صورت ديگري از سوي راديو صوت الجماهير بغداد به اطلاع افكار عمومي عراق رسانده شد: «يك سخنگوي ارتش عراق اعلام كرده است كه نيروهاي پيروزمند قادسيه صدام پس‌ازآن كه تمامي حمله‌هاي قواي دشمن منحوس و نژادپرست فارس را در مناطق الخفاجيه (سوسنگرد) و الاهواز (اهواز) بااقتدار كامل دفع كردند... صبح روز ۲۴ ماه پنجم ۱۹۸۲ (۳ خرداد ۱۳۶۱) در يك جابه‌جايي تحسين‌برانگيز، عقب‌نشيني تاكتيكي (!) خود را از جبهه عمره (خرمشهر) با موفقيت كامل انجام داده‌اند. اين دعاوي درست در شرايطي از راديوي دولتي بغداد پخش مي‌شد كه خبرگزاري آمريكايي» يونايتد پرس «در ساعت بيست‌وچهار و بيست‌ودو دقيقه همان روز، در گزارش ارسالي خود از بيروت، سربازان عراقي را در حال فرار توصيف كرده و نوشت»: ... سربازان در حال فرار عراق، سرگرم گريختن از خرمشهر و مناطق اشغالي هستند.» پس از پخش گزارش‌هاي مستند و خبري و تصاوير تهيه‌شده از جبهه خرمشهر توسط رسانه‌هاي ايران و خارجي كه در آن‌ها شكست نيروهاي عراقي در قالب صفوف هزاران نفره اسرا و انبوه ادوات و تجهيزات منهدم شده يا به غنيمت درآمده دشمن، به گوياترين وجهي به نمايش درآمد، ديگر حتي كشورهاي جنوب خليج‌فارس نيز كه همواره از صدام حمايت مي‌كردند، اكنون به واهي بودن دعاوي حكام بغداد اذعان داشتند.

از طرف ديگر رژيم عراق براي فريب افكار عمومي و سرپوش گذاشتن بر شكست‌هاي بيت‌المقدس، اقدام به اعطاي مدال شجاعت، نشان لياقت و نشان راشدين به تعدادي از فرماندهان خود كرد. راديو دولتي صداي امريكا پس از پنج شبانه‌روز سكوت و امتناع از انعكاس خبر فتح خرمشهر توسط نيروهاي ايران، سرانجام در گزارش ويژه هشتم خردادماه سال ۱۳۶۱ خود مي‌گويد: با وجود مشكلات تداركاتي، ناآرامي‌هاي ناشي از انقلاب و كاهش تدريجي قدرت عمليات نيروهاي هوايي ايران، ماشين نظامي ايران به‌گونه‌اي اعجاب‌آور عمل كرد. روزنامه  گاردين چاپ انگلستان درباره سقوط فتح خرمشهر مي‌نويسد: «سقوط خرمشهر يعني سقوط آخرين و مهم‌ترين افتخار جنگي عراق كه ايراني‌ها با باز پس گرفتن آن، اين برگ برنده را كه به‌وسيله آن عراق مي‌كوشيد ايران را به‌پاي ميز مذاكره بكشاند، از دست بغداد ربودند.» همچنين وزير امور خارجه آمريكا «الكساندر هيگ» رسماً در شوراي امور خاورميانه وزارت خارجه‌شان مي‌گويد: «پيروزي‌هاي اخير ايران در جنگ با عراق براي آمريكا نگران‌كننده است و منافع غرب خصوصاً آمريكا را در منطقه به خطر انداخته است.»


 

برچسب ها
نام:
ایمیل:
* نظر:
مطالب برگزیده استان ها
عکس
تازه های نشر
اخبار برگزیده